สูตรผสมดินสำหรับปลูกไม้กระถางขั้นพื้นฐาน

หลายคนคงเคยเจอปัญหา ซื้อต้นไม้ในกระถางจากร้านจำหน่ายต้นไม้มาเลี้ยงเองที่บ้าน แต่ปรากฏว่าต้นไม้เหล่านั้นไม่มีทีท่าว่าจะโตขึ้นกว่าเดิมสักที หนำซ้ำยังเฉา ไม่ออกดอกแตกใบ ซึ่งสาเหตุหลักที่ทำให้ต้นไม้ไม่เติบโตคือ ดินปลูก

ดินปลูก หรือวัสดุปลูก เรียกได้ว่าเป็นหัวใจหลักในการปลูกพืชทุกชนิด เพราะเป็นแหล่งสะสมสารอาหารเพื่อให้ต้นไม้ค่อยๆดึงไปใช้ในการเติบโต ปัจจัยที่ต้องพิจารณาในการผสมดินสำหรับปลูกต้นไม้คือ

ธรรมชาติของต้นไม้ ต้องจักก่อนว่าต้นไม้แต่ละชนิดที่เราปลูกนั้นชอบดินแบบไหน ชอบดินร่วน ดินโปร่งระบายน้ำดี หรือเป็นพืชอิงอาศัยที่ต้องการความโปร่งของวัสดุปลูกมากๆ
วัสดุที่หาได้สะดวก คือการเลือกใช้วัสดุใกล้ตัวมาเป็นวัสดุปลูกไม่จำเป็นจะต้องเหมือนตามที่ตำราระบุไปเสียทุกอย่าง แต่ต้องเลือกให้เหมาะกับความต้องการของต้นไม้
สูตรผสมดินสามารถปรับเปลี่ยนไปตามบริบทของต้นไม้ อย่างหากต้นไม้ที่เราซื้อมาเริ่มมีอาการรากเน่าควรปรุงดินให้มีความโปร่งระบายน้ำได้ดี โดยให้สังเกตอาการของต้นไม้เป็นหลัก
วัสดุปลูกบางชนิดมีอายุสั้น อย่างเช่นกาบมะพร้าวที่จะเสื่อมสภาพเร็ว ฉะนั้นจึงควรเปลี่ยนดินในกระถางอยู่เสมอ อย่างน้อย 6-12 เดือนต่อครั้ง โดยการใช้กาบมะพร้าว ขุยมะพร้าว ควรแช่น้ำเปล่าทิ้งไว้ก่อน 2-3 คืน

ดินที่ดี คือดินที่มีสารอาหารครบอันเกินจากส่วนผสมต่างๆ และมีสภาพที่เหมาะกับต้นไม้แต่ละชนิด ซึ่งสารอาหารที่อยู่ในดินจะเสื่อมสภาพตาม หากปลูกไม้กระถางจึงควรเปลี่ยนดินทุกปี หรือเปลี่ยนดินใหม่ตอนที่เปลี่ยนไซส์กระถางต้นไม้

ทั้งนี้ เรามีสูตรปรุงดินขั้นพื้นฐาน สำหรับต้นไม้ยอดนิยมทั้ง 7 ชนิดมาบอก สามารถนำไปปรับใช้กับต้นไม้ที่ปลูกในบ้านได้

ไม้ใบหลายชนิดชอบดินร่วนซุย ระบายน้ำได้ดี อย่างฟิโลเดนดรอน พลูด่าง ซึ่งเป็นพืชอิงอาศัย ส่วนผสมในวัสดุปลูกจึงต้องมีความโปร่ง ส่วนผสม : ดินร่วน+ขุยมะพร้าว+ใบก้ามปูผุ+กาบมะพร้าวสับ+ปุ๋ยคอก
อัตราส่วน 2:1:1:1:1

กุหลาบชอบดินร่วนหรือดินร่วนปนทราย เพราะมีความโปร่ง ระบายน้ำได้ดี บางครั้งจะเห็นผสมแกลบเข้าไปด้วยเพราะราคาถูก แต่หากใช้กาบมะพร้าวสับจะดีกว่า

ส่วนผสม : ดินใบก้ามปู+ปุ๋ยคอก+กาบมะพร้าวสับ
อัตราส่วน 1:1:2

แม้ไม้เลื้อยส่วนใหญ่จะนิยมปลูกลงดิน เพื่อการเจริญเติบโตที่ดีกว่า แต่ในบางจุดในสวนที่มีข้อจำกัดเรื่องพื้นที่ ก็ยังจำเป็นต้องปลูกในกระถาง อย่างที่นิยมปลูกในกระถางคือพวงคราม ชอบสภาพดินร่วน น้ำไม่ขังแฉะ ในวัสดุปลูกจึงต้องช่วยระบายน้ำได้เร็ว

ส่วนผสม : ดินร่วน+ กาบมะพร้าวสับ+ทราย+ปุ๋ยคอก
อัตราส่วน 2:1:1:1

เฟินมีหลายประเภทแต่ละประเภทก็เติบโตได้ดีในวัสดุปลูกที่แตกต่างกัน เฟิน(ดิน) เป็นเฟินที่เกิดในป่าชื้นและเติบโตได้ดีในดิน อย่างเช่นเฟินบอสตัน เฟินฮาวาย วัสดุปลูกต้องมีความโปร่งเพื่อช่วยระบายน้ำได้ดี

ส่วนผสม : ดินร่วน+ กาบมะพร้าวสับ+ปุ๋ยคอก
อัตราส่วน 1: 1:4

พืชกินแมลงอย่าง หม้อข้าวหม้อแกงลิง ชอบวัสดุปลูกที่มีความโปร่ง แต่เก็บความชื้นได้ดี สามารถใช้ขุยมะพร้ามแทนสแฟกนั่มมอสได้ ราคาจะถูกกว่าแต่สารอาหารจะน้อยกว่า

ส่วนผสม : สแฟกนั่มมอส+เพอร์ไลต์
อัตราส่วน 1:1

แคคตัส เป็นพืชที่ชอบดินระบายน้ำได้ดี และต้องสะสมสารอาหารจำนวนมากเพื่อใช้ในการเติบโต ออกดอก สัดส่วนในการผสมดินจึงต้องเป็นดินที่โปร่ง ระบายน้ำได้ดี แต่อุดมไปด้วยสารอาหาร

ส่วนผสม : ดินใบก้ามปู+ทราย+หินภูเขาไฟ+เพอร์ไลต์+ดินญี่ปุ่น
อัตราส่วน 2:1:1:1:1

ไม้อวบน้ำ เป็นพืชที่ชอบดินโปร่ง ระบายน้ำได้ดี คล้ายๆ กับแคคตัสแต่ต้องการสารอาหารน้อยกว่า ส่วนใหญ่จึงมักนิยมใช้ดินที่เหลือหนังจากปลูกแคคตัสมาปลูกไม้อวบน้ำต่อ แต่ทั้งนี้หากไม่ต้องการสิ้นเปลืองสามารถลดส่วนผสมดินปลูกแบบที่ทำเองและได้สารอาหารที่ต้นไม้ต้องการ

ส่วนผสม : ดินใบก้ามปู+ทราย+ถ่านป่น
อัตราส่วน 2:3:1

Credit : เรื่อง JOMM YB

ภาพ คลังภาพบ้านและสวน https://www.baanlaesuan.com/124963/plant-scoop/pot_garden